Zuidwolde: Het Zwarte Gat

• Via het wildrooster kom je het terrein op.
• Volg het paadje dat je over een aantal zandkoppen naar Het Zwarte Gat brengt.

Het reliëfrijke gebied rond Het Zwarte Gat wordt al jaren begraasd door een groepje Schotse hooglanders. Runderen zijn veel minder kieskeurige eters dan schapen die het liefst overal een beetje snoepen. Runderen eten gewoon wat ze voor de voeten komt. Dankzij runderbegrazing ontstaat op den duur een parkachtig landschap en dat is rond Het Zwarte Gat inmiddels goed te zien. Prachtige solitaire eiken hebben de kans gekregen zich ruimschoots te ontwikkelen in dit 'kortgehouden' heidelandschap.

• Ga bij Het Zwarte Gat RA en loop tegen de wijzers van de klok in om de plas heen.

Het paadje rond Het Zwarte Gat is in de loop van de jaren op natuurlijke wijze aangelegd door runderen, reeën, konijnen en dassen en door de wandelaars die jou voorgegaan zijn. Sla even een zijpaadje in om het verschil te zien tussen het glooiende terrein rond Het Zwarte Gat en het geëgaliseerde bouwland eromheen.

Een ondoordringbare leembodem in combinatie met de zandkoppen zorgt ervoor dat er - hoe droog het ook is - altijd water in Het Zwarte Gat staat. De donkere kleur van het water heeft de plas zijn naam gegeven. Lange tijd werd gedacht dat Het Zwarte Gat een zogeheten  pingoruïne  uit de laatste ijstijd is. Pingo's ontstonden toen grondwater aan de oppervlakte bevroor en uiteindelijk tot enorme ijsbergen uitgroeiden. De grond werd door het ijs opzijgeschoven, zodat er na het smelten van het ijs een diepe kuil ofwel een pingoruïne overbleef met een hogere rand rondom. Inmiddels is met behulp van grondboringen duidelijk geworden dat Het Zwarte Gat geen pingoruïne is maar een tot op het keileem uitgestoven laagte. Zo’n zogeheten uitblazingskom is een stuk minder diep dan een pingoruïne en heeft anders dan een pingoruïne geen metersdikke laag veen op de bodem.

• Als je de plas ongeveer driekwart rond bent, neem je vóór de laatste twee bomen het 'hazenpaadje' RA.
• Het pad loopt tussen de struiken door en gaat over in een graspad. Volg het pad naar het bord bij het raster. 

• Passeer het raster via het opstapje en ga daarna RA langs schouwpad van de Vogelzangsche Wijk.

Begin twintigste eeuw zijn vanuit de Vogelzangsche Wijk de vervening en ontginning van het Schotterveld ter hand genomen. Deze wijk heeft een belangrijk deel van de afwateringsfunctie van De Egge naar de bovenloop van de Reest overgenomen. Vele jaren heeft Het Drentse Landschap zich beijverd om met een herinrichting het oude ‘Egge-systeem’ waar mogelijk weer terug te krijgen.

In 2020 kon eindelijk worden begonnen met de aanleg van een forse ecologische verbindingszone langs de Vogelzangsche Wijk. Net als vroeger verbindt de zone de bosgebieden rond Hollandscheveld weer met de bovenloop van de Reest. Door de aankoop van landbouwgrond konden het Steenberger Oosterveld, Het Zwarte Gat en De Slagen van Het Drentse Landschap met elkaar worden verbonden. Het natuurontwikkelingsproject heeft rond de Vogelzangsche Wijk een groot en vochtig natuurgebied doen ontstaan. Het Drentse Landschap en waterschap Drents-Overijsselse Delta nemen samen het beheer van de nieuwe verbindingszone samen voor hun rekening.

• Ga via de dam naar de overkant en neem in de bosstrook het paadje omhoog het bosje in.
• Volg het natuurlijke pad door het bosperceel. Na de versmalling van het perceel kom je langs het monumentje van Mina Koes.

In deze 'slag' kom je door een verrassend eiken-berkenbos. Dit is een stukje hoogveen waar de natuur zelf een bosje van gemaakt heeft. De aanwezigheid van de adelaarsvaren op de bosbodem toont aan dat dit van oorsprong een veengebied is. Destijds sloegen de ontginners deze slag over, omdat hier een pad enkele zandkopjes over het natte veld volgde. Het pad liep vanaf Schotterhuizen aan de zuidkant van Zuidwolde naar Dedemsvaart in het oosten.

Het monumentje markeert de plek waar de dienstbode Mina Koes op 30 mei 1881 veenarbeider Remmelt van de Hulst tegenkwam. Mina was op weg naar haar ouders in Dedemsvaart. Remmelt zwierf rond over het veld nadat hij in Hoogeveen op het politiebureau zijn roes had uitgeslapen.

Mina en Remmelt kenden elkaar van de tijd toen ze samen bij dezelfde boer hadden gewerkt. Remmelt vroeg Mina om geld. Toen ze dat weigerde, sloeg een woedende Remmelt haar dood. Hij nam haar 34 stuivers, haar kousen en schoenen en de gouden knopjes van haar oorijzer mee. Remmelt van de Hulst kreeg 25 jaar cel.

Je kunt deze wandeling verlengen met een extra lus (4,6 km) vanaf punt 5 in de route. Zie de zwarte stippellijn op de kaart.

• Ga bij 5 niet LA over de dam, maar loop RD naar KP 55.
• Ga bij KP 55 RA naar KP 50.
• Bij KP 50 loop je LA via KP 29 naar KP 74.
• Vanaf KP 74 kun je RA een rondje lopen over het fraaie nieuwe Landgoed Linde via KP 85, KP 72 en KP 73 terug naar KP 74.
• Loop bij KP 74 terug naar KP 29.
• Bij KP 29 ga je RA richting KP 55 en daar loop je door naar KP 56.
• Je bent nu terug bij 5 om RA de route weer op te pakken.

• Ga aan het eind van het bospad LA het zandpad op, Slagendijk.

In de loop van de tijd zijn veel van dit soort oude zandwegen uit Drenthe verdwenen, toen ze verhard werden ten behoeve van het moderne landbouwbedrijf. Hiermee zijn die oude zandwegen hun natuurlijke kronkeltjes, gaten en bulten kwijtgeraakt en zijn al die prachtige planten in de bermen verdwenen die zich tot in het platgereden spoor toe in leven wisten te houden. Gelukkig hebben we de Slagendijk nog.

• Neem bij het volgende bosje aan je linkerhand LA het pad door de ‘slag’ terug naar de Vogelzangsche Wijk.
• Ga bij de wijk RA.