Designroute Centrum

De Blob

Ontwerp: Massimiliano Fuksas Om winkelpubliek naar het nieuwe Emmasingelkwadrant te lokken, wilde de gemeente Eindhoven een verleidelijk gebouw naast de Admirant zetten. Maar dan wel eentje die de open zichtlijn vanaf het station naar de Lichttoren nauwelijks zou verstoren. De vraag was dus om een bescheiden en transparant, maar wél heel sexy gebouw te ontwerpen. Totaal geen ingewikkelde briefing. Verrassend genoeg is het dan ook niet helemaal gelukt, want dit bijzondere gebouw trekt alle aandacht naar zich toe en staat ook nog eens recht voor de Lichttoren, vanaf het station gezien. 

De Blob – of Binary Large Object – is de eigenwijze creatie van de Italiaan Massimiliano Fuksas. Ondanks het futuristische uiterlijk, ontwierp hij de eerste versie van het gebouw met een homp klei waar hij met zijn vuisten een paar deuken in maakte. Ieder z’n proces, nietwaar? 

 ^{Foto: Cleo Goossens} 

De Lichttoren

Ontwerp: Dirk Roosenburg

Aan het begin van de jaren 20 van de vorige eeuw was Philips lekker aan de weg aan het timmeren in Eindhoven. Ze besloten uit te breiden en vroegen huisarchitect Dirk Roosenburg om een nieuwe fabriek te ontwerpen. Op de verlanglijst van Philips stond een bijzondere feature: een plek om de levensverwachting van lampen te testen. Het resultaat is een zevenhoekige witte toren met grote ramen. Hier brandde vroeger altijd licht dat in de wijde omgeving te zien was, vandaar de bijnaam de Lichttoren. 

Tot de jaren 60 zat de gloeilampenfabriek van Philips in de toren en het gebouw erachter. Daarna gebruikte Philips het als kantoorruimte. Eind jaren 90 werd de Lichttoren teruggegeven aan de stad en grondig gerenoveerd. Nu zitten er appartementen, bedrijfsruimten en een gigantische horecazaak in.

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Ace & Tate

Interieurontwerp: OS ∆ OOS

Van architectuur naar interieurontwerp: opticien Ace & Tate wilde in 2017 een vestiging openen in Eindhoven. Ze vroegen Eindhovens ontwerpduo OS ∆ OOS om een ontwerp te maken dat de stad goed weerspiegelt en speelt met het concept ‘verziend / bijziend’ dat in alle Ace & Tate-winkels terugkomt. 

OS ∆ OOS putte inspiratie uit de vele industriële panden in Eindhoven. Daarnaast waren ze geïntrigeerd door leegstaande gebouwen waarvan alleen het skelet nog overeind stond. Een beeld van de stad in (her)ontwikkeling. Het resultaat is een bijzonder grid dat je overal in de winkel terugziet. Of je nou een bril zoekt of niet, de winkel is een beleving om doorheen te lopen. Je ziet niet alles in één oogopslag, maar kunt steeds weer nieuwe perspectieven ontdekken. Het ontwerp viel in de smaak: inmiddels heeft OS ∆ OOS vele interieurontwerpen van Ace & Tate op z’n naam staan.

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Vielgut

Interieurontwerp: Piet Hein Eek

Vielgut, een winkel die zich inzet voor duurzame mode, vroeg de Eindhovense ontwerper Piet Hein Eek om een interieurontwerp te maken voor hun locatie in Eindhoven.  Ze omschrijven het zelf als een plek waar creativiteit, energie en verbondenheid samenkomen. Een sfeer die nergens op lijkt, in de beste zin van het woord. Vielgut is alles behalve een dertien-in-een-dozijn-winkel, en die sfeer heeft Piet Hein Eek perfect weten te vangen. Ben je fan van de inrichting? Dan heb je geluk, want Vielgut verkoopt ook meubels en accessoires van Piet.

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Philips Museum

Op misschien wel de meest historische locatie van Eindhoven vind je het Philips Museum. In 1891 opende hier de allereerste gloeilampenfabriek van Nederland. Het Philips Museum vertelt het inspirerende verhaal van Philips, dat zich vanuit dit kleine fabriekje ontwikkelde tot toonaangevend wereldconcern. Een must-visit als je meer wil leren over de ontwikkeling van de stad.

 ^{Foto: Marc Bolsius} 

Design Academy Eindhoven

Als je langs de Witte Dame loopt, zie je opvallend veel creatieve types rondlopen. Dat is uiteraard geen toeval, maar komt door de Design Academy Eindhoven, een van de meest toonaangevende designopleidingen ter wereld die studenten uit alle windstreken trekt. Zij hopen in de voetsporen te treden van de vele succesvolle alumni van de academie. Ontwerpers als Maarten Baas, Nacho Carbonell, Ad van Berlo, Piet Hein Eek, Kiki van Eijk, Joost Bleiswijk, Dave Hakkens, Hella Jongerius, Miriam van der Lubbe en vele (echt véle) anderen studeerden hier af. 

Je mag hier buiten open dagen om helaas niet naar binnen, maar je kunt de energie van de school buiten ook al voelen! 

 ^{Foto: Nick Bookelaar} 

Prins Clausplein

Ontwerp: Donker Design ‘Tegels eruit, groen erin’ is een prima strategie om een stad te vergroenen. In theorie. In de binnenstad ligt dat nét wat ingewikkelder. Onder het Prins Clausplein ligt namelijk een parkeergarage, waardoor ‘gewoon een park aanleggen’ geen optie was. Het bureau Donker Design kwam met een slim ontwerp op basis van een innovatief waterbergingssysteem. Dit systeem bestaat uit een soort kratten van gerecycled kunststof op het dak van de parkeergarage. De kratten vangen water op uit de omgeving en van het dak van de Witte Dame. Is het langere tijd droog? Dan kunnen de planten en bomen uit die watervoorraad putten. 

Het plein werd grondig vergroend met bomen, struiken, planten en gras. Plantensoorten die ook voorkomen in het heidelandschap rondom de stad, en die bijdragen aan de biodiversiteit in de omgeving. Dankzij speelse heuvels, een grasveld en diverse zitjes, is het plein nu een sfeervolle, relaxte plek om te verblijven. 

 ^{Foto: Donker Design} 

Kazerne

We moeten even een klein stukje lopen naar de volgende stop, maar dat is zeker geen straf! In de Willemstraat, Bergstraat en Kleine Berg vind je namelijk volop designwaardige winkels, perfect voor een kleine shoppauze!

Kazerne, Home of Design. De naam zegt het al. Kazerne is een plek waar ontwerpers en designliefhebbers zich thuisvoelen. Een plek waar iedereen de meerwaarde en impact van ontwerp kan ervaren. In de expo, de designshop, het restaurant en het hotel komen de werelden van wine & dine, design, kunst en technologie gastvrij samen. 

Recent, duurzaam en toepasbaar design van internationale allure (liefst nog met een link naar Eindhoven), dat is de rode draad van alle exposities in Kazerne. In de expositieruimte ervaar je hoe ontwerpers actuele maatschappelijke vraagstukken tastbaar maken. Vergaap je aan slimme concepten, mooie producten en inspirerende scenario’s. 

Kazerne steunt jong talent onder andere met de Kazerne Design Award: een aanmoedigingsprijs en tentoonstelling voor pas afgestudeerde studenten van de Design Academy Eindhoven. Daarnaast organiseert Kazerne onder de naam Kazerne Lab innovatiecafés, talks en workshops om te laten zien wat de enorme meerwaarde van ontwerpers en creatieven is voor bedrijven en maatschappelijke uitdagingen.

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Woonbedrijf

Interieurontwerp: Van Eijk & Van der Lubbe

In 2016 verhuisde woningcorporatie Woonbedrijf naar het centrum van Eindhoven, op de plek waar vroeger het hoofdkantoor van het Eindhovens Dagblad zat. Een centrale locatie waar de hele dag door mensen langslopen. Dus dan moet je er natuurlijk wel voor zorgen dat die mensen iets moois te bekijken hebben. Woonbedrijf vroeg daarom Van Eijk & Van der Lubbe om het interieur van hun nieuwe kantoor te ontwerpen. Het resultaat is een duurzaam, open en uitnodigend interieur, ingericht op fijn flexwerken en het verwelkomen van huurders. 

Je bent tijdens openingsuren van harte welkom om een kijkje te nemen in de centrale hal, maar dankzij de gigantische glazen pui kun je het ontwerp ook vanaf de straat al goed bewonderen. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Residency for the People

Initiatief: Lucas Maassen Over de hele wereld zijn duizenden plekken waar kunstenaars of ontwerpers gedurende een bepaalde periode aan een specifiek project kunnen werken of hun praktijk in het algemeen kunnen ontwikkelen. Zo'n werkperiode houdt vaak in dat de kunstenaar of ontwerper verblijft op die plek – vandaar de term residentie.

Eindhoven had nog niet genoeg van dat soort plekken, vond ontwerper Lucas Maassen. Daarom kwam hij met het initiatief voor Residency for the People. De bovenverdieping is een verblijf- en werkplaats voor ontwerpers, de bar en de binnentuin zijn voor iedereen. In de volksmond staat de Residency ook wel bekend als de Dumplingclub, omdat je er fantastische dumplings kunt eten.   ^{Foto: Studio Heinrich} 

De Bushalte van Rietveld

Ontwerp: Gerrit Rietveld / Joost van Bleiswijk In de jaren 60 wilde de gemeente Eindhoven een medium ontwikkelen om burgers te informeren over de bouwplannen in de stad. Ze vroegen befaamd architect Gerrit Rietveld om hulp. Hij ontwierp een bouwwerk dat iets weghad van een bushokje, met een mozaïeken plattegrond van de stad en een verlichte glazen zuil voor informatieposters. Er zouden maar liefst 15 van dit soort informatiezuilen door de hele stad komen, maar uiteindelijk bleef het er bij één: die bij de inmiddels gesloopte Thaddeuskerk in Woensel.

De ‘bushalte’ stond daar 25 jaar te verloederen, want er heeft nooit een poster in gehangen. Rietveld had de lichtbak namelijk zo ontworpen dat de gemeentelijke posters er nét niet in pasten. Vast niet expres! Rietveldbewonderaars en architecten Arie van Rangelrooij, Bert Staal en Hans Thomassen herontdekten het verloren bushokje in 1990 en besloten het een tweede leven te gunnen. Ze richtten stichting ‘De Bushalte van Rietveld’ op en vonden een nieuw plekje voor het bouwwerk: aan de Wal naast het stadhuis. Sindsdien vragen ze elk jaar een andere curator om een kunstzinnige invulling aan het werk te geven. Bekende Eindhovenaren als Theo Maassen, Lady Aïda, Piet Hein Eek en John Körmeling leverden al een bijdrage. 

Op dit moment heeft Joost van Bleiswijk (bekend van Kiki & Joost) de bushalte getransformeerd. Vooral 's nachts komt zijn design goed tot zijn recht!

 ^{Foto: Stichting De Bushalte van Rietveld} 

De Tweede Inwoner

Ontwerp: Maarten Baas

Wie wel eens bij het oude Inwonersplein van Gemeente Eindhoven is geweest, kan zich misschien het opvallende bouwwerk middenin de ruimte herinneren. Dit werk van Maarten Baas heette De Inwoner, een ode aan de beperkte, maar waardevolle tijd die iedereen op aarde heeft. De klok uit dat werk heeft nu een nieuw jasje gekregen in het openbare gedeelte van het Stadhuis. Je vindt de Tweede Inwoner rechts tegenover de receptie, vlak voor de trouwzaal. De uitbouw geeft de illusie dat er een man in de muur zit die zit niets anders doet dan de tijd bijhouden, terwijl er overal om hem heen ingrijpende gebeurtenissen plaatsvinden, zoals mensen die elkaar het ja-woord geven.

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Stadhuistuin

Ontwerp: SMARTLAND landscape architects en Yoshida Landscape

Het Dommeldal rond het stadhuis was ooit een saai stukje rivier met grasoevers. Maar dat is verleden tijd. Nu vind je er een enorme biodiversiteit. Er groeien diverse planten die je ook op andere plekken langs de Dommel tegenkomt. Naast fraai, is dit stukje stad ook functioneel. De vernieuwde groene zone biedt een veilige thuishaven voor insecten en vogels in de stad. 

Een grote wadi (een poel die alleen volloopt bij veel regen) geeft de rivier extra ruimte, wat bijdraagt aan het klimaatrobuust maken van de binnenstad. Als de wadi droogvalt, komt er een ware Dommeltuin tevoorschijn, met een bijzonder microklimaat. Bezoekers kunnen oversteken via een bruggetje of betonnen pilaren in de poel zelf. Dat draagt bij aan het uitnodigende, interactieve karakter van de ‘achtertuin’ van het stadhuis. Het ontwerp is gemaakt door SMARTLAND landscape architects en Yoshida Landscape. Bouwconsortium !mpuls verzorgde de uitvoering. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Van Abbemuseum

Het Van Abbemuseum is een toonaangevend museum voor hedendaagse kunst en design in Europa. Het museum heeft een uitgebreide internationale collectie van ruim 3.000 werken. Van zowel hedendaagse bekende makers als Marlene Dumas, John Körmeling en Iris Kensmil, als van moderne grootmeesters als Marc Chagall, Piet Mondriaan en Pablo Picasso.

Kunst en design liggen dicht bij elkaar. Maar hoe dicht precies? Dat onderzoekt het Van Abbemuseum met diverse tentoonstellingen en programma’s, tijdens Dutch Design Week, maar ook daarbuiten. Hierin spelen sociaalmaatschappelijke thema’s zoals inclusiviteit een hoofdrol. 

Ook voor de architectuurliefhebber is het Van Abbemuseum een must-visit. In 2003 werd het bestaande rijksmonument van architect A.J. Kropholler geheel gerenoveerd en door architect Abel Cahen uitgebreid met een opvallend gebouw bekleed met grijze leisteen. Hoewel de gebouwen als dag en nacht van elkaar verschillen, passen ze toch perfect bij elkaar en laten ze de veelzijdigheid van het museum zien. Bonusweetje: de voortuin is een ontwerp van groenarchitect Piet Oudolf. 

 ^{Foto: Van Abbemuseum} 

Roze Huisje

Ontwerp: John Körmeling Het Van Abbemuseum – en dan vooral de nieuwbouw van architect Abel Cahen – is een van de meest iconische gebouwen in de Eindhovense binnenstad. Omdat het voor bezoekers misschien lastig is om te ontdekken waar ze deze grijze kolos kunnen betreden, vroeg het Van Abbe architect en kunstenaar John Körmeling om een blikvanger voor de entree te ontwerpen. Zodoende kom je tegenwoordig bij de museumingang via de kortste overdekte brug ter wereld. Dit knalroze brughuisje heet ‘Echt iets voor u’, en dat staat dan ook met van die ouderwetse verlichte circusletters op het dak. Met deze knipoog nodigt Körmeling iedereen die twijfelt uit om over de brug te komen, want dit museum is ook echt iets voor iedereen.

Straatstenen van de binnenstad

De oude rode klinkers van de binnenstad waren al even aan vernieuwing toe. Maar hoe ontwikkel je een nieuwe straatsteen die perfect past bij Eindhoven? Met die vraag in het achterhoofd schakelde gemeente Eindhoven twee ontwerpbureaus in. Zij experimenteerden met allerlei toepassingen en deden onderzoek bij bewoners. 

Geïnspireerd door de adviezen van de ontwerpers liet de gemeente een steen ontwerpen. In de steen zitten kiezels die de kleuren van grondsoorten in Eindhoven en omgeving vertegenwoordigen. Dat maakt dat de steen perfect bij deze stad past. Bovendien is de steen robuust en duurzaam: het is de bedoeling dat deze minimaal 25 jaar meegaat. En het belangrijkste: de steen toont het gezicht van Eindhoven. Een stad die uitblinkt op het gebied van design, tech en kennis. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Magical Garden

Social design: Coen van Ham

Wil je even ontsnappen aan de dynamiek van Stratumseind? Op steenworp afstand vind je het straatje ‘t College, een groene oase in de binnenstad. Het begon met de ‘hangende tuinen’ van wooncomplex Medina. Maar op straatniveau was het op een paar plantenbakken na eigenlijk heel kaal. Daar wilde bewoner en social designer Coen van Ham verandering in brengen. Hij bracht bewoners, ondernemers en de Gemeente Eindhoven samen om een totaalplan te maken voor een knalgroene make-over van de straat.

Met succes, want ‘t College is verreweg de groenste straat van de binnenstad.  De gemeente betaalde de metamorfose, maar de bewoners houden zelf om beurten het groen bij. Sta dus niet raar te kijken als je hier mensen met een tuinslang of heggenschaar in de weer ziet. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Vestedatoren

Ontwerp: Jo Coenen

Wel eens in New York geweest? Misschien ken je het beroemde Flatiron Building wel. Dat gebouw staat als een gigantische taartpunt op een van de belangrijkste kruispunten in Manhattan. De Vestedatoren heeft met z’n ranke vorm en ronde voorkant iets weg van z’n New Yorkse zusje. Maar waar het strijkijzergebouw een driehoek is, vormt de Vestedatoren een ruit. Sommige mensen noemen ‘m daarom wel eens liefkozend ‘t Wybertje. 

Dit gebouw is favoriet bij fotografen. Onze tip? Zet ‘m op de kiek met de hangende tuinen van Medina op de voorgrond. Dat is het appartementencomplex ernaast, gelegen aan Het College. Prachtige foto verzekerd! Leuk weetje: het jaar na z’n oplevering kreeg de Vestedatoren de BNA Architectuurprijs voor beste gebouw van het jaar. Welverdiend! 

 ^{Foto: Mitchell van Eijk} 

DOMUSDELA

Ontwerp: diederendirrix en architecten|en|en In tegenstelling tot wat je misschien verwacht, is het een hele levendige bedoening in DOMUSDELA, vrij vertaald het huis van DELA, de uitvaartmaatschappij. DOMUSDELA, ontworpen door diederendirrix en architecten|en|en, is een fusie van moderne bouw met kloostercomplex Mariënhage, een van de oudste plekken van de stad. Geen simpele taak, want hoe doe je een rijksmonument eer aan, terwijl je zorgt voor een gebouw dat past in een moderne binnenstad? 

Die fusie tussen oud en nieuw is gelukt, want in 2020 won het complex de prijs voor beste gebouw in de BNA architectuurawards. Sinds de opknapbeurt is het een prachtige locatie voor ceremonies, vergaderingen en evenementen. En het contrast tussen het oude kloostergebouw en de witte aanbouw? Dat werkt gewoon.

 ^{Foto: House of Yellow} 

Flylight

Ontwerp: Studio DRIFT Subtiel en een beetje magisch, dat is Flylight van Studio DRIFT. Flylight bestaat uit cilindrische glazen buisjes die oplichten wanneer ze mensen detecteren. Hierdoor lijken de lampjes met je mee te bewegen, als een zwerm spreeuwen tijdens de vlucht. Flylight staat volgens Studio Drift symbool voor de interactie tussen mensen, de veiligheid van een groep en de vrijheid van het individu. Mooi, nietwaar?

Je vindt dit werk in de hal van DOMUSDELA.

 ^{Foto: House of Yellow} 

Shylight

Ontwerp: Studio DRIFT Door de mens gemaakte objecten hebben vaak een statische vorm, terwijl alles in de natuur zich constant aanpast aan hun omgeving. Met Shylight laat Studio DRIFT zien dat ook een levenloos object natuurlijke metamorfoses kan doormaken en karakter en emoties kan uitdrukken. Shylight bootst bloemen na die ‘s nachts hun bladeren sluiten en bij de eerste zonnestralen weer openen. Dit proces heet nyctinastie (leuk weetje om je vrienden mee te imponeren), gebaseerd op het dag-en-nachtritme van planten en bloemen. Je kunt Shylight bewonderen in de nok van de Paterskerk.  

 ^{Foto: House of Yellow} 

Iets Hogers

Ontwerp: Maarten Baas Uitvaartorganisatie DELA vroeg ontwerper Maarten Baas om een blikvanger te maken voor hun evenementenlocatie DOMUSDELA. Het resultaat? ‘Iets Hogers’: een tafel met 7 stoelen en een lamp – maar dan op de hoogste poten die je ooit gezien hebt. Het werk is maar liefst 7,5 meter hoog. 

Iets Hogers presenteert een huiselijk tafereel. Want het zijn niet de grote successen of spectaculaire momenten die het leven betekenis geven, maar juist het gewone en onbenoemde. De intieme momenten aan de keukentafel die vanzelfsprekend lijken, maar dat niet zijn. Door z’n hoogte is het ook een knipoog naar het hemelse. Je vindt het kleurrijke meubilair van Baas tussen de ingang van De Paterskerk en de naastgelegen foyer aan de Tramstraat in Eindhoven. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

De Effenaar

Ontwerp: MVRDV

Je moet er een stukje voor omlopen, maar het is het zeker waard voor architectuurliefhebbers!

Poppodium De Effenaar is al meer dan 50 jaar een begrip in Eindhoven. Het begon in 1971 als rokerig punkhol in een leegstaande linnenweverij. In 2005 maakte dit knusse maar aftandse pand plaats voor een modern en professioneel poppodium, ontworpen door MVRDV. Modern en professioneel, maar met de vertrouwde industriële en informele sfeer van de oude Effenaar.

Qua oppervlakte is de Effenaar klein, maar hyperefficiënt. In het hart van de kubus ligt een ruime 'grote zaal', waar de overige ruimtes slim omheen gestapeld zijn. De trappen van de Effenaar zitten aan de buitenkant, wat het gebouw een speels karakter geeft.

Muziekgebouw

Interieurontwerp: Van Eijk & Van der Lubbe

Jaarlijks vinden zo’n 200.000 muziekliefhebbers hun weg naar het bijzondere muziekgebouw in het hart van Eindhoven. Vanaf de Markt gezien gaat het naadloos op in winkelcentrum De Heuvel en zou je er haast voorbij lopen. Maar van binnen ademt het Muziekgebouw muziek, dankzij het bijzonder interieurontwerp van Van Eijk & Van der Lubbe. Dat begint al als je de Heuvel binnenloopt. Achter de uitnodigende glazen pui zie je muziekliefhebbers koffiedrinken en muziek luisteren in comfortabele luisterstoelen.

Ga je zelf naar binnen? Dan wijst de ambient wall bij de entree je op subtiele wijze de weg met de 36.000 interactieve ledlampen. Hoe hoger je in het gebouw komt, hoe luchtiger en lichter de inrichting wordt. Een ding valt sowieso op: over de kleinste details is nagedacht. Overal vind je subtiele knipogen en grote gebaren die verwijzen naar muzikaliteit. Kun jij ze allemaal ontdekken? 

 ^{Foto: House of Yellow} 

M by Muziekgebouw

Interieurontwerp: Bygg Architecture & Design

We blijven nog even in het Muziekgebouw. Op de begane grond vind je hier namelijk M by Muziekgebouw, de nieuwe zaal van het Muziekgebouw. Voor de kenners: vroeger zat hier Meneer Frits, het muziekcafé. Nu is het een kleine, knusse zaal met een ontspannen sfeer. Een sfeer die op en top Eindhovens is, dankzij het interieurontwerp van Bygg Architecture & Design.

Bygg schakelde de hulp in van Eindhovense ontwerpers Soep Creative Collective, Jasper Bloem en Marc Koppen om de Eindhovense identiteit om te zetten in een kleurrijk en aansprekend interieurontwerp. Je vindt het herkenbare Eindhoven-lettertype, de pijl en de Vibes dan ook overal terug in het nieuwe interieur. 

 ^{Foto: House of Yellow} 

Kei-Like EHV

Ontwerp: Tessa Koot

De meeste mensen die naar een alledaagse lantaarnpaal kijken, worden niet direct overvallen door een vlaag van inspiratie. Daar heb je een ontwerpersblik voor nodig. De Eindhovense Tessa Koot weet daar alles van. Zij ontwierp het lichtkunstwerk ‘Kei-Like EHV’ voor Dutch Design Week 2016. Haar ode aan Eindhoven en Eindhovenaren.

Het lichtkunstwerk bestaat uit twee lantaarnpalen, voor eeuwig verstrengeld in een hartvormige omhelzing. Eigenlijk zou het werk maar 2 of 3 jaar blijven staan, maar inmiddels is de stad even verknocht aan Kei-Like als Koot aan Eindhoven, en blijft het werk hopelijk nog vele jaren op de Markt staan. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

ILSE: Intelligent Lighting System Eindhoven

Ontwerp: Het Lux Lab Het lijken wel vliegende schotels, of een soort zwevende kiezels, de lichtarmaturen die op het Stratumseind en de Demer hangen. Je kijkt hier naar ILSE, wat staat voor Intelligent Lighting System Eindhoven: de slimme verlichting voor de openbare ruimte van Het Lux Lab die de gemeente Eindhoven in de gehele binnenstad wil inzetten.

De lichtkleur en -intensiteit van de led-lampen in de armaturen veranderen op basis van de behoefte, en verhogen daarmee de sfeer en veiligheid in de stad. Die behoefte aan licht wisselt vaak: van niet te uitgesproken op weekdagen en behaaglijk rond borreltijd tot ronduit feestelijk tijdens stapavonden en evenementen. Is het sluitingstijd? Meer licht. Wordt het nacht? Dan kan het een tandje minder. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Centraal Station Eindhoven

Ontwerp: Koen van der Gaast Het Centraal Station van Eindhoven werd gebouwd in 1956 naar ontwerp van Koen van der Gaast, stationsarchitect des vaderlands. Naast het station van Eindhoven heeft hij ook het station van Tilburg en de oude stations van Den Haag Centraal en Schiphol op zijn naam staan. En nog een hele trits stations van plekken waar je waarschijnlijk nooit komt. 

Dit is een gebouw dat je het beste vanaf een afstandje kunt bekijken. Dan wordt het niet alleen mooier, maar zie je ook dat het wat weg heeft van een Philips-buizenradio. Om precies te zijn van de Philitina B0X15U. De kans is groot dat een Eindhovenaar je wijsmaakt dat dit geen toeval is, maar dit soort radio’s werden pas begin jaren 60 ontwikkeld. Wie weet heeft het station dus juist de radio geïnspireerd. 

Loop ook zeker even het station in richting de sporen om het dak te bekijken. Dit rust namelijk op een brute grijze staalconstructie. Geen gewone stalen balken, maar Bailey-bruggen uit de Tweede Wereldoorlog. De Bailey-brug werd in 1943 ontworpen door de Engelsman Donald Bailey. Militaire eenheden gebruikten deze snel te monteren noodbruggen om rivieren of ravijnen te kunnen oversteken als bestaande bruggen verwoest waren. Na de bevrijding bleven deze bruggen overal in het land liggen. Omdat de oorlog nog jarenlang voor staaltekorten zorgde door de wederopbouw, maakten we in Eindhoven dankbaar hergebruik van de Bailey-bruggen. 

Tussen 2013 en 2018 is het station grondig gerenoveerd. Zie je aan de buitenkant eigenlijk niets van, maar aan de binnenkant des te meer. De komende jaren gaat het stationsgebied nog volledig op de schop, dus genoeg nieuwe architectonische hoogstandjes in de maak!

 ^{Foto: Max Kneefel} 

SPACE

Ontwerp: Daan Roosegaarde 

Als mens kan het soms beter zijn om niet te veel stil te staan bij het feit dat we rondlopen op een planeetje in een oneindig groot universum. Behalve als je uitstapt op Centraal Station Eindhoven. Dan brengt kunstenaar Daan Roosegaarde je even weg van de aarde. Zijn 90-meter-lange kunstwerk SPACE laat zien hoe onze kleine planeet er vanuit de ruimte uitziet. Met foto’s van NASA laat hij zien hoe onze verlichting tot ver buiten de aarde zichtbaar is. Nietig als we zijn, laten we wel van ons horen.

Roosegaarde gebruikte voor zijn ontwerp een printtechniek met 3D-lenzen en led om een holografische dimensie te creëren. Daardoor zie je steeds iets anders als je langs SPACE loopt. Je vindt SPACE in de linkertunnel van het station, vanaf het stadscentrum gezien. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Together Forever

Ontwerp: Johan Moorman

Volg het voetpad links van het busstation en sla linksaf onder de weg door. Hier word je verwelkomt door Together Forever van Johan Moorman. Zijn ontwerp verbeeldt een moderne, stadse verbinding van wonen, werken en recreëren. Johan wilde een positieve en verbindende boodschap overbrengen. Daarvoor gebruikte hij het hele kleurenspectrum.

Als je door de tunnel fietst of wandelt, zie je een kleurrijke stedelijke setting met mensen die op een of andere manier met elkaar in verbinding staan.

Together Forever is onderdeel van het project Tunnelvisie van de gemeente. Het is je misschien al opgevallen, maar bijna elke tunnel of muur in de stad is voorzien van geweldige street-art. In onze route nemen we daarom alleen de projecten van lokale ontwerpers op. Nieuwsgierig naar de rest? Je vindt alle street-art via de onderstaande knop. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Heldentunnel

Ontwerp: Spielerij & Design Academy Eindhoven

Je hoeft niet groot te zijn om een heldendaad te verrichten. In Eindhoven zetten we jonge helden in het zonnetje met het Jeugdlintje: een onderscheiding voor kinderen tot 18 jaar oud die iets bijzonders hebben gedaan voor hun stad of mensen in hun omgeving.

Als kers op de taart liet de gemeente Spielerij en studenten van Design Academy Eindhoven de Kruisstraattunnel omtoveren tot Heldentunnel. Naast het Jeugdlintje krijgen Eindhovense jonge helden ook een plekje op een oorkonde in de tunnel. De Heldentunnel is onderdeel van het project Tunnelvisie van de gemeente Eindhoven om tunnels en viaducten in de stad meer kleur te geven. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Women Life Freedom

Ontwerp: Niels Bakkerus

‘Jin, Jiyan, Azadî’ is een Iraanse verzetsslogan die ‘Vrouw, Leven, Vrijheid’ betekent. De muurschildering van Niels Bakkerus is een eerbetoon aan Mahsa Jina Amani, overleden aan de gevolgen van politiegeweld. Het werk is een gezamenlijke inspanning van de Iraanse gemeenschap in Eindhoven, lokale kunstenaars en de gemeente. Ook Women Life Freedom is onderdeel van het project Tunnelvisie. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

De Paddenstoel

Ontwerp: Jacobus Koolhaas

‘Dat gekke betonnen ding aan de Fellenoord’ of ‘De Paddenstoel’: een officiële naam heeft het bouwwerk van architect Jacobus (Jac voor vrienden) Koolhaas nooit gekregen. De Paddenstoel is sowieso een mysterieus object: niemand weet meer wat de gedachte erachter precies was. Dat betekent niet dat we er in Eindhoven niet aan gehecht zijn. De komende jaren gaat KnoopXL op de schop, maar De Paddenstoel krijgt ook in het vernieuwde stationsgebied een plekje.  

Je vindt ‘m als je halverwege de Kruisstraattunnel omhoog loopt.

 ^{Foto: Max Kneefel} 

BunkerToren

Ontwerp: Being Van brutalistische paddenstoelen naar brutalistische woontorens. Eind jaren 60 verrees in Eindhoven het door Huig Maaskant ontworpen studentencentrum van de Technische Universiteit Eindhoven. Maaskant ken je misschien wel als de geestelijk vader van de Euromast en de pier in Scheveningen. Zijn brutalistische kolos in Eindhoven kreeg in de volksmond al snel de bijnaam ‘De Bunker’. Decennialang was het een middelpunt van het bruisende Eindhovense studentenleven, maar sinds de eeuwwisseling raakte het steeds meer in verval. 

De TU/e schreef een ontwikkelprijsvraag uit om De Bunker in ere te herstellen. Die werd gewonnen door Being, Red Company, Powerhouse Company en DELVA Landscape Architects. Zij ontwierpen een 100-meter hoge woontoren die qua materiaalgebruik en ontwerptaal een natuurlijke uitbreiding vormt van het betonnen monument. Rond het gebouw vind je nu een publiek park en in de oude corpsruimte van de studentenbunker zit een evenementlocatie.

 ^{Foto: Sebastian van Damme} 

Objet Mathématique

Ontwerp: Le Corbusier

Het TU-terrein is bij uitstek een plek om nieuwe dingen te leren. Daarom gooien we er meteen even een wiskundig weetje in. Objet Mathématique heeft de vorm van een octaëder, oftewel een regelmatig achtvlak. Architect Le Corbusier ontwierp het in 1958 voor het Philipspaviljoen op de Wereldtentoonstelling in Brussel. 

Binnenin lees je de tekst ‘poème électronique’ – elektronisch gedicht. Dit was de naam van het multimediaspektakel dat Philips presenteerde aan de wereld. Componist Edgard Varèse maakte hiervoor een van de eerste elektronische muziekcomposities ooit.  Je kunt het hier beluisteren . Dit bijzondere muziekstuk schalde uit 400 speakers in het Philipspaviljoen en werd begeleid door een visuele projectie, ontworpen door Le Corbusier. Voor die tijd echt revolutionair. 

In 1998 kreeg de Technische Universiteit Eindhoven het Objet Mathématique in bruikleen, waar het sindsdien bezoekers verwelkomt.  

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Atlas

Ontwerp: Team RSVP

Op het eerste gezicht is Atlas al best een imposant gebouw, maar we doen er graag nog een schepje bovenop: In 2017 werd Atlas namelijk uitgeroepen tot het duurzaamste onderwijsgebouw ter wereld. Met een BREEAM-score van 96,01% liet het de concurrentie ver achter zich. Voor de mensen die geen idee hebben wat BREEAM precies is: de afkorting staat voor Building Research Establishment’s Environmental Assessment Method. Het is een wereldwijd gebruikt duurzaamheidskeurmerk voor duurzame bouwprojecten. 

Het originele Atlas-gebouw stamt al uit 1963 (naar ontwerp van S. J. van Embden), maar tussen 2014 en 2019 ging het grondig op de schop onder leiding van Team RSVP. Zij maakten een slimme combinatie van efficiënt hergebruik en vooruitstrevende nieuwe materialen, waardoor het gebouw heel energie-efficiënt is. Ook van binnen is het gebouw een feest voor de architectuurliefhebber. Neem gerust even een kijkje tijdens openingstijden!

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Loom Room

Ontwerp: Hella Jongerius

Op een campus die draait om bètavakken en hightech onderzoek valt een beetje zachtheid extra op. Al heeft de indrukwekkende installatie Loom Room sowieso geen moeite met opvallen. Hella Jongerius maakte deze imposante geweven kubusconstructie ter ere van de renovatie van gebouw Neuron op de TU/e campus. Ze liet zich inspireren door de geschiedenis van de jacquard-weeftechniek. Vroeger werden jacquard weefgetouwen aangestuurd door middel van kaarten met gaatjes, zogeheten ponskaarten. Deze kaarten staan bekend als de voorlopers van de moderne computerprogrammering. Zo geeft Hella nog een mooie knipoog naar de locatie van haar designobject.

 ^{Foto: Max Kneefel}  

MetaForum

Ontwerp: Ector Hoogstad Architecten

Ector Hoogstad Architecten transformeerde de Werktuigbouwkundehal (W-hal voor mensen die niet van typen houden) van de Technische Universiteit Eindhoven tot de huiskamer van de campus. In dit hoofdgebouw vind je de universiteitsbibliotheek, collegezalen, horeca, kantoren en heel veel fijne studieplekken.

Op de hal realiseerde EHA de nieuwbouw voor de faculteit Wiskunde en Informatica. Of ja, eigenlijk boven de hal, want deze nieuwbouw wordt boven de W-hal uitgetild door twintig stalen pilaren. MetaForum won diverse prijzen, waaronder de Gulden Feniks voor de beste transformatie. Het is na de transformatie zelfs aangewezen als Rijksmonument. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

TU/e innovation Space

Geen ontwerp dat je kunt bekijken of beleven, maar wel iets leuks om meer over te weten: In gebouw Matrix op de TU/e campus werken studententeams in opdracht van partners uit het bedrijfsleven aan uitdagingen op het vlak van duurzaamheid, kunstmatige intelligentie, gezondheid en mobiliteit. Van een gezinsauto op zonne-energie of een rover voor op Antarctica, tot een drone-assistent en een zero-impact-huis. Kortom: hier wordt hard gewerkt aan de revolutionaire ontwerpen van de toekomst. 

 ^{Foto: TU/e innovation Space} 

Vertigo

Ontwerp: diederendirrix

Hij is niet te missen: Vertigo. In deze blikvanger vind je de Bouwkundefaculteit van de universiteit. Het gebouw is een aantal jaar geleden volledig verbouwd onder leiding van architectenbureau diederendirrix. Ze hebben toen het betonnen skelet van het gebouw helemaal blootgelegd en het vervolgens bekleed met een glazen vliesgevel. Deze glazen huid is voor ongeveer 30% transparant, waardoor er veel natuurlijk licht in gebouw valt. Deze lowtech-gevel zorgt voor een energiebesparing van 50% ten opzichte van het oude gebouw. 

Op de buitenzijde van de het glas vind je een geëmailleerde afdruk van de steigers van Gaudi’s Sagrada Familia, hét symbool van bouwen en (ver)bouwen wat perfect past bij de Bouwkundefaculteit. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Voetenwerk

Ontwerp: Hanneke Wetzer Deze street-art is een ode aan een ander Eindhovens kunstproject in de Fellenoordtunnel: Walk the Walk. Hiervoor fotografeerden lokale amateurfotografen de voeten van voorbijgangers. Het resultaat is een serie van 100 foto’s van voeten in allerlei soorten en maten, met schoenen, sneakers, hoge hakken, of slippers. Maar wél allemaal dezelfde richting in en in zwart-wit, zodat ze een gevoel van beweging en eenheid creëren. 

Ontwerper Hanneke Wetzer liet zich inspireren door de voeten van Walk the Walk en maakte de muurschildering Voetenwerk in opdracht van de gemeente Eindhoven, als onderdeel van het project Tunnelvisie. 

 ^{Foto: Max Kneefel} 

Handwerk

Ontwerp: Hanneke Wetzer

Van voeten naar handen. Als je na Voetenwerk een klein stukje doorloopt, dan kom je vanzelf uit bij Handwerk, waar ook de handen van Hanneke Wetzer een tunnelwandeling maken. Laat ze je de weg wijzen terug naar het station!

 ^{Foto: Max Kneefel}