Norg: van Norg naar Tonckensbosch

• Vanaf startpunt rechts langs de kerk lopen.
• Einde Brink RA.
• Einde straat LA en meteen RA, Schoolstraat.
• Vervolgens links aanhouden, De Steeg.

Rond 1250 kreeg de houten kerk van Norg een forse stenen toren in romaanse stijl. Niet lang daarna kwam er ook een stenen kerk op de plaats van het houten kerkje. De kerk werd gewijd aan de heilige Margaretha van Antiochië.

Het koor werd bij de bouw een stuk smaller dan het schip en deze grondvorm is sindsdien nooit wezenlijk gewijzigd. Begin negentiende eeuw kwamen er steunberen om de muren in het lood te houden. In de kerk staan twee middeleeuwse zandstenen doopvonten. Het oudste stamt uit de twaalfde eeuw en is dus ouder dan de huidige kerk. Dit doopvont moet nog in het houten kerkje hebben gestaan. In november 2024 werd de Margarethakerk overgedragen aan Stichting Oude Drentse Kerken, die onderdeel uitmaakt van Het Drentse Landschap. De binnenkant alvast bekijken?  KLIK HIER .

• Einde De Steeg bij KP 45 paadje RD (naar KP 37).
• Op driesprong RA en bij KP 37 RA (naar KP 43).

Vanaf de Margarethakerk loop je langs oude klinkerwegen naar de rand van het dorp. Achter beukenhagen liggen keuterijtjes waarvan een deel al in de achttiende eeuw werd gebouwd. Zo’n tien boerderijtjes staan op de monumentenlijst. Zulke bedrijven waren te klein om een heel gezin van te kunnen onderhouden. Dus werkten de eigenaren een deel van de tijd als boerenknecht bij de ‘dikke’ boeren van het dorp.

• Op driesprong LA.
• Einde pad bij KP 43 RA en meteen LA.

Je loopt enkele kilometers over de es van Norg. Op het onderstaande fragment van de Hugueninkaart uit ca. 1825 is het essencomplex tussen Norg, ‘Zuidervelde’ en Westervelde licht gekleurd. Je ziet op de kaart ook het Oosterveld ten oosten van het dorp. Als een soort eilandje ligt ‘Het Holt’ midden op de es. Linksonder liggen de lichtgroen gekleurde hooi- en weilanden in het beekdal van De Slokkert.

• Op y-splitsing LA. Zandweg steeds RD vervolgen (vanaf KP 51 naar KP 22).
• Doorgaande weg RD oversteken (= KP 22).
• Einde zandweg schuin links de asfaltweg vervolgen (richting KP 49).

Voor je in het dorp Zuidvelde aankomt, loop je over de es over een oude weg. Dit is een zogeheten reeweg. Zo’n naam geeft aan dat dit de weg is waarlangs de inwoners van Zuidvelde eeuwenlang hun doden naar de kerk van Norg hebben gedragen.

• Einde Reeweg doorgaande weg oversteken en op fietspad RA.
• Eerste weg LA, Brink.
• In bocht verharde weg paadje RA (langs gaas).

Het dorp Zuidvelde telt maar liefst negen grote monumentale achttiende en negentiende-eeuwse boerderijen. Van een aantal gaat de geschiedenis terug naar de zestiende eeuw, toen het dorp zes erven telde.

Op de foto de boerderij Asserstraat 78 met een bijzondere opkamer tegen de voorgevel aangebouwd. De boerderij staat waar je de doorgaande weg oversteekt. De foto werd in de jaren zestig tijdens de restauratie gemaakt.

• Einde paadje (= T-splitsing) LA zandweg met naastliggend schelpenpaadje.
• Zandweg en schelpenpaadje (ruim een kilometer) volgen.
• Bij KP 27 doorgaande weg RD oversteken en klinkerweggetje volgen tot KP 25.

Het Tonckenbosch was ooit een productiebos dat eigendom was van de familie Tonckens. De familie woont op het Huis te Westervelde waar je bij 8 langs komt. In 1958 kocht Natuurmonumenten het zuidelijke deel van het Tonckensbosch. Het bos heeft zich in de loop van de jaren steeds meer ontwikkeld tot een natuurlijk loofbos.

Onderweg over het schelpenpaadje door het Tonckensbosch zul je zien dat er kletsnatte stukken in het bos liggen. Rechts van het pad ligt een weiland dat ijs en weder dienende als ijsbaan in gebruik is. In april/mei bloeit de klaverzuring hier welig.

• (bij KP 25) Eerste zandpad RA langs rand bos.
• Einde zandweg RA naar doorgaande weg.

De natte groenlanden ten westen van Westervelde waren vooral in gebruik als hooilanden. Ze liggen in het beekdal van de veenbeek De Slokkert. Deze gaat verderop Groote Diep heten en wordt uiteindelijk het Peizerdiep. Om hun landjes goed te kunnen bereiken legden de boeren dijkjes door het gebied aan, zoals de Broekdijk. Deze loopt bij 7 rechtdoor het beekdal in waar de route rechtsaf slaat.

• Op doorgaande weg LA. Klinkerweg door dorp blijven volgen. (langs KP 70 en richting KP 68)

Het meest opvallende pand in Westervelde is het Huis te Westervelde – ook wel Tonckensborg geheten. Er staat een fraaie theekoepel langs de weg. Vierhonderd jaar geleden was dit het erf van ene Herman Lunsche. Begin achttiende eeuw was zijn familie, die zich inmiddels Lunsingh was gaan noemen, zo’n beetje eigenaar van het hele dorp.

Door het huwelijk van Elisabeth Lunsingh met de Groninger advocaat Johan Tonckens kwam het huis in het bezit van de familie Tonckens, waarvan afstammelingen nog steeds op het huis wonen. De naam Lunsingh leeft voort in de naam van het naastgelegen restaurant De Jufferen Lunsingh.

• Einde dorp bij plaatsnaambord Westervelde LA. Pad maakt bocht naar rechts. Bij bos RA.

Het kleine hunebed D2 telde ooit vier dekstenen. Er liggen nu nog twee op hun plaats. Een deel van de derde steen ligt tussen zijn draagstenen. De rest van de stenen werd ooit buitgemaakt door ‘keienkloppers’.

Bij dit hunebed is goed te zien dat de bouwers altijd de meest vlakke kant van de stenen aan de binnenkant zetten om hun grafkelder zo strak mogelijk te krijgen. Het hunebed is in  beheer bij Het Drentse Landschap .

• Pad door Norgerholt volgen. Einde pad op T-splitsing LA.

Het 25 hectare grote Norgerholt is een van de oudste bosrestanten in Drenthe, met een bosbodem die minstens duizend jaar oud is. Er staan enorme eiken met hier en daar beuken ertussen. Op de humusrijke bosbodem konden de hulststruiken zich tot hoge bomen ontwikkelen.

In 1962 kocht Natuurmonumenten het Norgerholt van de boermarke. Een deel van het bos is niet voor het publiek toegankelijk om de natuur er ongestoord haar gang te kunnen laten gaan. Het Norgerholt is een Natura 2000-gebied met als doel het bijzondere habitattype Eiken-Beukenbossen met hulst te behouden. Het maakt onderdeel uit van het beheergebied Norger Esdorpenlandschap van Natuurmonumenten.

In het Norgerholt groeit een zeldzaam plantje dat je elders nauwelijks ziet. Het heet dan ook Norger bosmuur. De wetenschappelijke naam is Stellaria nemorum subsp. montana.

• Bij KP 69 pad RD, richting KP 66.
• Op driesprong niet RD richting dorp maar rechts aanhouden richting molen.