Hoe gaan we Montfoort duurzaam verwarmen?

In het  Klimaatakkoord van Parijs  zijn internationale afspraken gemaakt over het tegengaan van de opwarming van de aarde. Die gingen o.a. over het terugdringen van broeikasgassen, zoals CO2. Dit leidde in 2019 tot een nationaal  Klimaatakkoord  voor Nederland. Hierin staat o.a. dat we de CO2-uitstoot in 2030 willen terugdringen met 49% (ten opzichte van 1990). In 2050 moet dit 95% zijn.

CO2 komt o.a. vrij bij de verbranding van aardgas, een fossiele brandstof waarmee nu nog het overgrote deel van onze woningen (en ons water) verwarmd wordt. Broeikasgassen zoals CO2 zorgen ervoor dat zonnewarmte gevangen blijft in de dampkring, waardoor de aarde opwarmt. Deze opwarming is de veroorzaker van allerlei problemen die we uiteindelijk het klimaatprobleem noemen.

Daar komt bij dat de gaswinning in Nederland wordt verminderd. Daarom moeten we nu meer brandstof importeren uit het buitenland, en dat is erg duur. Bovendien maakt dit onze energievoorziening afhankelijk van andere landen. Kortom: genoeg redenen om toe te werken naar een toekomst zonder aardgas.

Daarom is één van de landelijke afspraken dat alle woningen en gebouwen in Nederland in 2050 aardgasvrij moeten zijn. Daar komen andere duurzame technieken voor in de plaats, zoals warmtenetten en warmtepompen. Ook koken op aardgas verdwijnt. Dit noemen we ook wel: de warmtetransitie.

Het aardgasvrij maken van alle gebouwen in Nederland is een forse, langjarige opgave. Gemeenten hebben hierin een regierol: zij brengen bewoners, organisaties, bedrijven en andere belanghebbenden samen en zorgen ervoor dat tussen nu en 2050 de juiste stappen gezet worden. Elke gemeente moet hiervoor een plan maken, een zogenoemde Transitievisie Warmte (TVW).

Ook de gemeente Montfoort heeft zo'n plan gemaakt. In de TVW geven we antwoord op de vraag: hoe zorgen we ervoor dat we in Montfoort voor 2050 van het aardgas af zijn? Welke stappen zetten we tussen nu en 2050 ? En in welke buurten gaan we beginnen? Dit plan vormt de basis om vervolgens  uitvoeringsplannen  te kunnen ontwikkelen op wijk-, buurt-, straat- en clusterniveau. Deze uitvoeringsplannen moeten nog gemaakt worden. Dat doen we samen met de bewoners en bedrijven in de buurten waar we aan de slag gaan.

2050 is nog ver weg, dus dit plan is niet in beton gegoten. Want (technische) inzichten veranderen nog continu. Bovendien kunnen we niet in alle buurten tegelijkertijd aan de slag. Daarom wordt de TVW elke vijf jaar geactualiseerd.

De gemeente Montfoort sluit aan bij de landelijke ambitie. Dit betekent dat tot 2030 ongeveer 1.450 woningen aardgasvrij gemaakt moeten worden. Maar: onze opgave kenmerkt zich door een beperkt aantal duurzame alternatieven voor aardgas. In de meeste buurten is er onvoldoende handelingsperspectief om de laatste stap naar aardgasvrij te maken.

Daarom kiezen we voor een meer realistische en haalbare ambitie: we reduceren net zoveel aardgas als 1.450 woningen gebruiken. Dit komt neer op een CO2-besparing van ongeveer 3.660 ton (ter indicatie, deze besparing staat gelijk aan het isoleren van de spouwmuur, vloer en dak bij 2.110 rijwoningen). We verwachten dat maar een deel van de woningen en gebouwen voor 2030 al echt aardgasvrij is. Voor alle andere woningen en gebouwen focussen we in eerste instantie op isolatie.

Tot 2030 gaat de gemeente haar inwoners niet dwingen van het gas af te gaan. Los van het feit dat de gemeente die bevoegdheid niet heeft, is het onze overtuiging dat we in een hechte gemeenschap als Montfoort met informeren, inspireren en organiseren in gezamenlijkheid verder komen.

In de Transitievisie Warmte (TVW) wordt o.a. duidelijk welke buurten/wijken kansrijk zijn om al vóór 2030 aardgasvrij te worden. Bedoeling is om daar te starten met het ontwikkelen van uitvoeringsplannen op wijk- buurt- en clusterniveau.

Zo'n wijkuitvoeringsplan (WUP) wordt gemaakt in samenwerking met een wijk of buurt. Dus: met de mensen die er wonen en de bedrijven die er gehuisvest zijn. Samen met de gemeente onderzoeken zij wanneer en hoe de wijk (stapsgewijs) van het aardgas af kan, en welke alternatieve warmtebron voor aardgas wordt gekozen. Alle plannen en afspraken hierover worden dus vastgelegd in een WUP. Bij voorkeur op zo'n manier dat betrokken partijen weten wat ze kunnen en moeten doen, en van daaruit ook met de uitvoering aan de slag kunnen.

In het  Klimaatakkoord  wordt ervanuit gegaan dat een gemeente ongeveer twee jaar nodig heeft om tot een WUP te komen. Een WUP moet uiterlijk 8 jaar vóór de einddatum van het aardgas klaar zijn (en liever al eerder). Gemeenten moeten er namelijk voor zorgen dat er altijd voldoende tijd is voor investeringsplannen van bijvoorbeeld netbeheerders en gebouweigenaren (waaronder ook woningcorporaties en andere relevante instellingen).